Zapraszamy do zapoznania się z dobrymi pomysłami na rzecz promocji retencji wody opadowej w Poznaniu. Poradnik przygotował Michał Walkowiak, specjalista ds. ochrony zasobów wodnych.
Stosowany przez dziesiątki lat proces budowy dużych zbiorników retencyjnych na wylotach kanalizacji deszczowej nie przyniósł oczekiwanych efektów – susza postępuje, konserwacja zbiorników jest kosztowna, a nadal w czasie ulewnych deszczy dochodzi do podtapiania nieruchomości czy infrastruktury w Poznaniu.
Od kilku lat zaczynamy wyraźniej odczuwać zmiany klimatyczne. Upalne, bezdeszczowe lato czy intensywne, krótkotrwałe opady deszczu. W efekcie coraz mocniej odczuwamy ciepło a jednocześnie coraz więcej wody bezpowrotnie odpływa do kanalizacji.
Podstawowym działaniem każdego z nas jest zapewnienie, aby jak największa ilości wody deszczowej odprowadzana była do ziemi: nie do kanalizacji czy na ulicę, ale właśnie do ziemi.
Jest to o tyle istotne, że woda wnikająca do ziemi zasila wody podziemne i w efekcie rzeki, które są źródłami wody w kranie. Bez zasilania gleby w wodę, wystąpić może w przyszłości realny problem zaopatrzenia w wodę pitną naszych potomków.
Zatem co każdy z nas może zrobić na swojej posesji dla ochrony zasobów wodnych:
• Odłączyć rury spustowe z dachów od kanalizacji deszczowej czy sanitarnej i skierować ją na teren zielony – trawnik, klomb, pod drzewo czy do ziemi. Jest to najszybszy i najprostszy sposób zasilania ziemi wodami opadowymi. W dodatku jest to bezawaryjny układ oraz najtańszy w wykonaniu;
• Podjazd dla samochodu wykonać z kostki przepuszczalnej dla wody opadowej – wolne przestrzenie można wysypać żwirem lub wysiać trawę;
• Jeżeli mamy cały podjazd wyłożony kostką, usuńmy ją częściowo np. między kołami pojazdu lub umieśćmy korytko, które odprowadzi wodę na teren zielony;
• Zbierajmy deszczówkę do zbiorników, a następnie wykorzystujmy ją do podlewania terenów zielonych;
• W czasie śnieżnych dni, odgarniajmy śnieg na teren zielony (trawnik lub pod drzewa);
• Pozostawmy część trawnika jako dziko porośnięty;
• Warto sadzić drzewa, w tym owocowe, które dają cień oraz pokarm dla owadów i ptaków.
Oczywiście należy pamiętać o oszczędzaniu wody w domu, ograniczaniu podlewania trawnika wodą wodociągową czy rzadszym koszeniu trawnika.
Powyższe działania są jednymi z najskuteczniejszych rozwiązań dla naszej przyszłości.
Odrębne działania należy przeprowadzić w sytuacji zamieszkiwania w budynku wielorodzinnym, wspólnocie mieszkaniowej lub na terenie spółdzielni mieszkaniowej. Tutaj niezbędna się okaże bezpośrednia aktywność mieszkańców we władzach spółdzielni czy decyzje na poziomie spotkania wspólnot.
Należy pamiętać, że ograniczenie ilości wody opadowej odpływającej do kanalizacji deszczowej może mieć wymierne korzyści finansowe przy opłatach za wprowadzanie deszczówki do miejskiego układu kanalizacji.
Rada osiedla i stowarzyszenie ekologiczne pełnią bardzo ważną rolę w opiniowaniu inwestycji, które realizowane są najbliżej jej mieszkańców. Zatem wprowadzanie rozwiązań „pro wodnych” do opiniowanych inwestycji, a następnie skuteczny nadzór nad uwzględnieniem zmian w projekcie, będzie miało kolejny pozytywny efekt dla mieszkańców.
Na co zatem należy zwracać uwagę oraz czego należy wymagać od przedkładanych projektów?
• Wymagajmy, aby wszelkie miejsca parkingowe czy place manewrowe były wykonywane w nawierzchni przepuszczalnych dla wód opadowych. Zapewniają wchłanianie się wody do ziemi oraz gwarantują one właściwą nośność dla pojazdów,
• Drogi osiedlowe, wewnętrzne czy dojazdowe należy wykonać z nawierzchni przepuszczalnych lub zadbać, aby przynajmniej część nawierzchni była wykonana w takiej technologii. Wolne przestrzenie można wypełnić żwirem lub obsiać trawą,
• Wody opadowe z powierzchni dachowych niech najpierw będą rozsączane w nieckach filtracyjnych lub urządzeniach rozsączających (studnie, skrzynki). Z uwagi na występowanie intensywnych opadów, warto zadbać o awaryjny przelew do kanalizacji jako zabezpieczenie przed podtopieniami. W przypadku niekorzystnych warunków gruntowych można wskazać budowę zbiornika, z którego woda będzie wykorzystywana do podlewania zieleni,
• W rowach przydrożnych należy usytuować niewielkie przegrody spowalniające spływ wody – dzięki temu woda wsiąknie w ziemię, a nie odpłynie do cieku,
• Jeżeli powstaje trawnik, wskazać, aby był on niecką o niewielkim zagłębieniu, w którym gromadzić się będzie woda. Takie zagłębienie przy drodze będzie zbierać i powoli oddawać wodę do ziemi,
• Sadzić rodzime gatunki drzew oraz dzikie trawniki, które jedynie raz w roku będą koszone,
Wielu producentów kostki brukowej czy systemów kanalizacyjnych, dostarcza gotowe rozwiązania dla zagospodarowania wód opadowych. Są to sprawdzone i możliwe do wykorzystania w każdych warunkach gruntowych pomysły.
Należy pamiętać, że jednym z głównych celów przy analizie projektu powinno być to, aby jak najmniej wód opadowych odpływało do kanalizacji lub do rowu czy cieku. To projektant i jednostka zlecająca wykonanie projektu winna przeanalizować projekt pod kątem zapewnienia infiltracji wód opadowych do ziemi w granicach inwestycji.
W chwili obecnej jest dostępnych bardzo wiele bezpłatnych poradników, które pozwolą zgłębić tematykę oraz pomogą przy opiniowaniu dokumentacji.
Wskazane powyżej rozwiązania są jedynie niewielką częścią z możliwych do zastosowania. Przedstawiono takie, które swoją prostotą, niskimi nakładami finansowymi oraz bezawaryjnością spełnią swoją rolę równie dobrze, jak wysoko budżetowe i skomplikowane instalacje.
Przykłady funkcjonujących rozwiązań w zakresie retencji wodnej na terenie Poznania.
Miejsca parkingowe wykonane z ekokratki – trwałe, odporne na obciążenia, przepuszczają wody opadowe do ziemi:
Wewnętrzne i główne drogi osiedlowe – eliminują kałuże, odporne na obciążenia
Zagłębienie dla wody opadowej i łąka kwietna:
